Η περίοδος των γιορτών έχει συνδυαστεί με γιορτινή, χαρμόσυνη ατμόσφαιρα, λαμπάκια, τραπέζια γεμάτα νόστιμα φαγητά, στολισμένα Χριστουγεννιάτικα δέντρα και ευτυχισμένες οικογένειες να ανταλλάσσουν δώρα μεταξύ τους.
Συγκεκριμένα τα Χριστούγεννα συχνά προβάλλονται σε ταινίες και διαφημίσεις ως μια περίοδος που κυριαρχεί απόλυτα η γιορτινή ατμόσφαιρα και τα θετικά συναισθήματα, όπως χαρά, ενθουσιασμός και ανεμελιά.
Αυτή, όμως, δεν είναι η πραγματικότητα για πολλούς ανθρώπους. Για κάποιους ανθρώπους οι γιορτές είναι ίσως η πιο πιεστική και αγχωτική περίοδος του χρόνου.
Και ειδικά όταν συγκρίνουν την πραγματικότητά τους με αυτές τις μη ρεαλιστικές εικόνες καταλήγουν να αισθάνονται δυσφορία, ματαίωση, στενοχώρια, ντροπή και αίσθημα κατωτερότητας.
Πολλές φορές μπορεί να σκέφτονται ότι κάτι πάει στραβά με τον εαυτό τους γιατί δεν αισθάνονται συνέχεια ευτυχισμένοι όπως θα έπρεπε ή όπως φαντάζονται ότι αισθάνονται οι άλλοι.
Παράγοντες που μπορεί συχνά να πυροδοτήσουν αυτά τα συναισθήματα είναι, μεταξύ άλλων, οι εξής:
-η μοναξιά κατά την περίοδο των γιορτών, η οποία είναι ιδιαίτερα έντονη σε ανθρώπους που δε μπορούν να γιορτάσουν με οικογένεια ή φίλους
-οι οικογενειακές συγκεντρώσεις και τραπέζια που συχνά περιλαμβάνουν διαπληκτισμό ή ένταση
-το άγχος για τα οικονομικά, ειδικά όταν υπάρχουν υψηλές προσδοκίες για τα χρήματα που είναι να ξοδευτούν σε δώρα, τραπέζια, κλπ.
-οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το πώς πρέπει να είναι οι μέρες των γιορτών και ειδικά μέρες όπως η παραμονή Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς
– το έντονο στρες και πίεση
– το να βιώνουμε πένθος
– το να έχουμε χωρίσει πρόσφατα
– ο αναστοχασμός για τη χρονιά που πέρασε και η απογοήτευση ότι το άτομο δεν πέτυχε τους στόχους που είχε θέσει για τη ζωή σου
Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε την μελαγχολία των εορτών;
1)Ρεαλιστικές προσδοκίες. Είναι σημαντικό να έχεις ρεαλιστικές προσδοκίες από τις γιορτές και να απομακρυνθείς από την αναζήτηση της τελειότητας. Η ζωή έχει πάντα απρόοπτα και οι γιορτές ως μέρος της ζωής είναι λογικό να περιλαμβάνουν και ευχάριστες αλλά και δυσάρεστες στιγμές. Επομένως, είναι λογικό να μην πάνε τα πάντα βάσει προγράμματος. Τι είναι πιο σημαντικό για εσένα, να ετοιμάσεις ένα «τέλειο» τραπέζι το οποίο λόγω υπερβολικής πίεσης δε θα μπορέσεις να απολαύσεις ή να αρκεστείς σε κάτι πιο απλό και να απολαύσεις τη στιγμή μαζί με τους κοντινούς σου ανθρώπους;
2)Δώσε χώρο σε όλα τα συναισθήματά σου. Είναι φυσιολογικό κατά την περίοδο των γιορτών να μην αισθάνεσαι μόνο «θετικά» συναισθήματα. Μπορεί να αισθανθείς θυμό, στενοχώρια, απογοήτευση, πένθος, ματαίωση ή ζήλια. Μπορεί να αισθάνεσαι πένθος επειδή πρόσφατα έχασες ένα αγαπημένο σου άνθρωπο. Δε βοηθά να προσπαθείς να διώξεις ή να καταπνίξεις τα συναισθήματά σου επειδή δε θα «έπρεπε» να νιώθεις έτσι. Όλα τα συναισθήματα είναι ανθρώπινα και έχουν το δικό τους μήνυμα. Πώς θα ήταν αν την επόμενη φορά που αισθανόσουν ένα «αρνητικό» συναίσθημα κατά την περίοδο των γιορτών αντί να το διώξεις, το αποδεχόσουν, το αγκάλιαζες και άφηνες τον εαυτό σου να το βιώσει;
3)Προσάρμοσε τα δώρα στην οικονομική σου κατάσταση. Στη σημερινή κοινωνία συχνά προβάλλεται το μήνυμα ότι χρειάζεται να κάνουμε ακριβά δώρα στους αγαπημένους μας τα Χριστούγεννα προκειμένου να αποδείξουμε την αγάπη και το ενδιαφέρον μας. Έτσι, συχνά, οι άνθρωποι παρασύρονται και ξοδεύουν παραπάνω χρήματα από όσα μπορούν σε δώρα. Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι δε χρειάζεται να αγοράσεις ακριβά δώρα στους αγαπημένους σου για να τους δείξεις την αγάπη σου. Μπορείς να δείξεις το ενδιαφέρον σου περνώντας ποιοτικό χρόνο μαζί τους, μαγειρεύοντας κάτι για αυτούς ή προσφέροντάς τους ένα συμβολικό δώρο (π.χ. μια κάρτα).
4)Επίλεξε πώς θες να περάσεις τις γιορτές σου. Συχνά οι άνθρωποι αισθάνονται υποχρεωμένοι να δεχτούν την πρόταση άλλων να περάσουν χρόνο μαζί τους τις γιορτές επειδή «πρέπει» ή επειδή «είναι οικογένεια». Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι είσαι ελεύθερος να επιλέξεις πώς και με ποιον θες να περάσεις αυτές τις γιορτινές μέρες. Είσαι ελεύθερος να αποφασίσεις με βάση την επιθυμία σου και όχι την υποχρέωση ή τις ενοχές.
5)Απευθύνσου σε κάποιον φίλο ή μέλος της οικογένειάς σου. Τέλος, θα ήταν βοηθητικό να επικοινωνήσεις τα δύσκολα συναισθήματα που μπορεί να βιώνεις κατά τη διάρκεια των γιορτών σε κάποιο φίλο ή μέλος της οικογένειάς σου. Μπορείς να απευθυνθείς σε ένα άτομο με το οποίο αισθάνεσαι άνεση και οικειότητα και πιστεύεις ότι θα είναι εκεί για εσένα και θα σε ακούσει με μη επικριτική διάθεση. Γενικότερα, είναι πολύ σημαντικό να επενδύσεις στις ανθρώπινες σχέσεις σου καθώς η ενδυνάμωση αυτών μπορεί να σε βοηθήσει πολύ στη διαχείριση των συναισθημάτων σου.
Μην ξεχνάς, είναι ανθρώπινο να αισθάνεσαι και δύσκολα συναισθήματα κατά τη διάρκεια των γιορτών.
Δώσε χώρο σε αυτά και ταυτόχρονα προσπάθησε να απολαύσεις στιγμές δίπλα σε αγαπημένα σου πρόσωπα, κάνοντας πράγματα που σε ευχαριστούν και σε γεμίζουν.
Γράφει η Σιμόνη Ζαρκάδα, Συμβουλευτική Ψυχολόγος (MSc), Εκπ. Συστημική-Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια
