Νιώθετε ποτέ καταβεβλημένοι ή ανήμποροι για να αντιμετωπίσετε τα προβλήματά σας; Αν ναι, δεν είστε μόνοι.
Κάποιοι από εμάς χρειάζονται βοήθεια για να αντιμετωπίσουμε μια ασθένεια είτε ψυχική ή σωματική, να χάσουμε βάρος ή να σταματήσουμε το κάπνισμα.
Άλλοι πάλι αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν προβλήματα σχέσεων, απώλεια εργασίας, θάνατο αγαπημένου προσώπου, άγχος, κατάχρηση ουσιών ή άλλα ζητήματα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 1 στους 8 ανθρώπους ή 970 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζούσαν με ψυχική διαταραχή το 2019, με τις συνηθέστερες διαταραχές να είναι αυτές που αφορούν το άγχος και την κατάθλιψη (4).
Το 2020, ο αριθμός των ανθρώπων που ζούσαν με άγχος και κατάθλιψη αυξήθηκε σημαντικά λόγω της πανδημίας COVID-19.
Σε μόλις ένα έτος υπήρξε αύξηση 26% και 28% για τις αγχώδεις και μείζονες καταθλιπτικές διαταραχές αντίστοιχα.
Όταν λοιπόν η ψυχική μας υγεία φθίνει, είναι πολύ σημαντικό να κινηθούμε προς την κατεύθυνση που θα μας επαναφέρει σε ισορροπία, και το μέσο με το οποίο μπορούμε να βοηθηθούμε για να γίνει αυτό είναι η ψυχοθεραπεία.
Τι είναι η ψυχοθεραπεία;
Η ψυχοθεραπεία είναι ένας τρόπος που βοηθιούνται άτομα που υποφέρουν από ψυχικές ασθένειες και συναισθηματικές δυσκολίες.
Ο σκοπός της είναι η εξάλειψη ή ο έλεγχος των συμπτωμάτων που καταβάλλουν το άτομο και κατ’ επέκταση η διευκόλυνση στο να λειτουργήσει καλύτερα.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται μέσω της ψυχοθεραπείας μπορεί να αφορούν τις δυσκολίες στην αντιμετώπιση της καθημερινής ζωής, τις επιπτώσεις του τραύματος, της ιατρικής ασθένειας ή της απώλειας και τις συγκεκριμένες ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη ή το άγχος.
Μέσω της ψυχοθεραπείας οι ψυχολόγοι εφαρμόζουν επιστημονικά επικυρωμένες παρεμβάσεις και βοηθούν τους ανθρώπους όλων των ηλικιών να ζήσουν πιο ευτυχισμένες, πιο υγιείς και πιο παραγωγικές ζωές.
Ένα κύριο χαρακτηριστικό της ψυχοθεραπείας είναι ότι είναι συνεργατική και βασίζεται στη σχέση ενός ατόμου με έναν ψυχολόγο.
Με εργαλείο το διάλογο, παρέχετε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που επιτρέπει στο άτομο να μιλάει ανοιχτά με κάποιον που είναι αντικειμενικός, ουδέτερος και μη επικριτικός.
Πότε να αρχίσει κανείς θεραπεία;
Λόγω των πολλών λανθασμένων αντιλήψεων σχετικά με την ψυχοθεραπεία μπορεί να είστε απρόθυμοι να τη δοκιμάσετε. Αξίζει τον κόπο να ξεπεράσετε την απροθυμία γιατί η ψυχοθεραπεία μπορεί πραγματικά να βοηθήσει στο να καλυτερεύσετε την ποιότητα ζωής σας.
Ενδείξεις για να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία:
- Αισθάνεστε ένα έντονο, παρατεταμένο αίσθημα αδυναμίας και θλίψης.
- Τα προβλήματά σας δεν φαίνεται να βελτιώνονται παρά τις προσπάθειές σας και τη βοήθεια από την οικογένεια και τους φίλους
- Δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε στην εργασία σας ή να κάνετε άλλες καθημερινές δραστηριότητες.
- Ανησυχείτε υπερβολικά, περιμένετε το χειρότερο ή είστε συνεχώς σε επιφυλακή.
- Οι ενέργειές σας, όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση ναρκωτικών ή η επιθετικότητα, βλάπτουν εσάς ή άλλους.
Ψυχοθεραπεία: Ποια είναι τα διαφορετικά είδη ψυχοθεραπείας;
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις στην ψυχοθεραπεία.
Κάθε θεωρητική προσέγγιση λειτουργεί ως οδικός χάρτης για να βοηθήσει τον ψυχολόγο να κατανοήσει τους ασθενείς και τα προβλήματά τους και να αναπτύξει λύσεις για αυτά.
Το είδος της θεραπείας που θα λάβετε θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες: τον θεωρητικό προσανατολισμό του ψυχολόγου σας, τι λειτουργεί καλύτερα για την κατάστασή σας, την τρέχουσα έρευνα στη ψυχοθεραπεία, κλπ.
Η θεωρητική προσέγγιση του ψυχολόγου σας θα επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η ψυχοθεραπεία.
Οι Ψυχαναλυτικοί/Ψυχοδυναμικοί θεραπευτές εστιάζουν στην αλλαγή προβληματικών συμπεριφορών, συναισθημάτων και σκέψεων ανακαλύπτοντας τις ασυνείδητες έννοιες και τα κίνητρά τους μέσω του λόγου (θεραπεία ομιλίας).
Οι θεραπευόμενοι μαθαίνουν για τον εαυτό τους διερευνώντας τις αλληλεπιδράσεις τους στη θεραπευτική σχέση.
Βασίζεται στην ιδέα ότι η συμπεριφορά και η ψυχική ευεξία επηρεάζονται από παιδικές εμπειρίες και ακατάλληλες επαναλαμβανόμενες σκέψεις ή συναισθήματα που είναι ασυνείδητα (εκτός της επίγνωσης του ατόμου).
Το άτομο συνεργάζεται με τον θεραπευτή για να βελτιώσει την αυτογνωσία και να αλλάξει τα παλιά πρότυπα, ώστε να μπορεί να αναλάβει πληρέστερα τη ζωή του/της (1,2).
Οι Γνωσιακοί-Συμπεριφορικοί θεραπευτές έχουν μια πρακτική προσέγγιση στη θεραπεία.
Η ψυχολόγος σας μπορεί να σας ζητήσει να συγκεντρώσετε πληροφορίες για τον εαυτό σας με το να καταγράψετε τις αντιδράσεις σας σε μια συγκεκριμένη κατάσταση ή μπορεί να σας ζητήσει να εξασκήσετε νέες δεξιότητες μεταξύ των συνεδριών, ως εργασία για το σπίτι.
Μπορεί επίσης να διαβάσετε κάποια πράγματα, ώστε να μπορείτε να μάθετε περισσότερα για ένα συγκεκριμένο θέμα.
Οι Συστημικοί θεραπευτές θα βασιστούν στην ανάλυση του πλαισίου στο οποίο ανήκει το άτομο, σε οικογενειακό, εργασιακό, κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο.
Πρόσθετες θεραπείες που μερικές φορές χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία είναι οι:
Θεραπεία μέσω Τέχνης – χρήση θεραπειών τέχνης, χορού, δράματος, μουσικής και ποίησης.
Παιγνιοθεραπεία – για να βοηθήσει τα παιδιά να αναγνωρίσουν και να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους.
Πολλοί θεραπευτές συνδυάζουν στοιχεία από διαφορετικές προσεγγίσεις και προσαρμόζουν τη θεραπεία τους σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε θεραπευόμενου.
Ενώ ορισμένα ζητήματα και προβλήματα ανταποκρίνονται καλύτερα σε ένα συγκεκριμένο στυλ θεραπείας, αυτό που παραμένει κρίσιμο και σημαντικό είναι η θεραπευτική συμμαχία και η σχέση με τον ψυχολόγο σας.
Πόσο καιρό πρέπει να διαρκέσει η ψυχοθεραπεία;
Ο χρόνος που διαρκεί η ψυχοθεραπεία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: το είδος του προβλήματος ή της διαταραχής, τα χαρακτηριστικά και το ιστορικό του θεραπευόμενου, τους στόχους του, τι συμβαίνει στη ζωή του εκτός ψυχοθεραπείας και πόσο γρήγορα μπορεί να σημειώσει πρόοδο (3).
Οι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκουν κάποιο όφελος μετά από μερικές συνεδρίες, ειδικά αν έχουν εστιάσει σε ένα μεμονωμένο, καλά καθορισμένο πρόβλημα και δεν περίμεναν πολύ καιρό πριν αναζητήσουν βοήθεια.
Άλλοι άνθρωποι και καταστάσεις χρειάζονται περισσότερο χρόνο – ίσως ένα ή δύο χρόνια – για να επωφεληθούν από την ψυχοθεραπεία. Μπορεί να έχουν βιώσει σοβαρά τραύματα, να έχουν πολλά προβλήματα ή απλώς να μην είναι ξεκάθαρο τι τους κάνει δυστυχισμένους. Είναι σημαντικό να παραμείνετε στην ψυχοθεραπεία όσο καιρό χρειάζεται για να της δώσετε την ευκαιρία να λειτουργήσει.
Άτομα με σοβαρές ψυχικές ασθένειες μπορεί να χρειάζονται συνεχιζόμενη ψυχοθεραπεία. Οι τακτικές συνεδρίες μπορούν να παρέχουν την υποστήριξη που χρειάζονται για να διατηρήσουν την καθημερινή τους λειτουργία.
Άλλοι συνεχίζουν την ψυχοθεραπεία και αφού λύσουν τα προβλήματα που τους πήγαν αρχικά εκεί. Αυτό συμβαίνει επειδή συνεχίζουν να διευρύνουν την επίγνωσή τους, να βελτιώνουν της ευημερία τους και να λειτουργούν καλύτερα.
Πόσο αποτελεσματική είναι η ψυχοθεραπεία;
Εκατοντάδες επιστημονικές μελέτες έχουν καταλήξει ότι η ψυχοθεραπεία βοηθά τους ανθρώπους να κάνουν θετικές αλλαγές στη ζωή τους.
Οι ανασκοπήσεις αυτών των μελετών δείχνουν ότι περίπου το 75% των ανθρώπων που μπαίνουν στην ψυχοθεραπεία εμφανίζουν κάποιο όφελος.
Περεταίρω ανασκοπήσεις έχουν βρει ότι ο μέσος άνθρωπος που λαμβάνει ψυχοθεραπεία είναι σε καλύτερη κατάσταση μέχρι το τέλος της θεραπείας από το 80% εκείνων που δεν λαμβάνουν καθόλου θεραπεία (2).
Η ψυχοθεραπεία έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές και ότι συνδέεται με θετικές αλλαγές στον εγκέφαλο και το σώμα.
Τα οφέλη περιλαμβάνουν επίσης λιγότερες ημέρες ασθενείας, μείωση της αναπηρίας, λιγότερα ιατρικά προβλήματα και αυξημένη εργασιακή ικανοποίηση.