Άγχος: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε γι’ αυτό. Ο όρος άγχος (ή στρες) προέρχεται από το ρήμα ἄγχω, που στην αρχαία ελληνική γλώσσα σημαίνει σφίγγω ή πνίγω. Το άγχος είναι μια φυσιολογική σωματική και ψυχική αντίδραση σε μια απειλή ή σε μια αίτηση για την αντιμετώπιση απαιτητικών καταστάσεων.
Τι είναι το άγχος;
Το άγχος είναι ένα συναίσθημα, πολύ γνωστό, πολύ κοινό. Δεν υπάρχει, ίσως, κανένας άνθρωπος που να μην έχει νιώσει άγχος. Μοιάζει με ανησυχία και φόβο. Συνήθως το προκαλούν εσωτερικά ή διαπροσωπικά ερεθίσματα (σκέψεις, συγκρούσεις, αναμονή μιας κρίσης, κτλ). Πιο σαφή εξωτερικά ερεθίσματα συνήθως προκαλούν φόβο. Το αισθάνεται κανείς απλώς σαν συναίσθημα ή παρουσιάζεται και με σωματικά συμπτώματα: ταχυκαρδία, ιδρώτας, τάση λιποθυμίας, τάση προς έμετο, είναι τα πιο συχνά. Το άγχος μπορεί να είναι ήπιο και να συνοδεύει καθημερινά γεγονότα, όπως εξετάσεις, πρώτο ραντεβού, ή να γίνει πολύ έντονο και οδυνηρό και να φτάσει μέχρι το βίωμα μιας κρίσης πανικού ή ενός συναισθήματος απειλής και διάλυσης. Στις βαριές μορφές του το άγχος χαρακτηρίζεται από τα σωματικά συμπτώματα, τον φόβο του ατόμου ότι θα πεθάνει ή θα τρελαθεί και το αίσθημα διάλυσης. Είναι ένα πολύ οδυνηρό συναίσθημα
Τι είναι η κρίση πανικού;
Πανικός είναι ουσιαστικά το άγχος στον υπέρτατο βαθμό του. Μια κρίση πανικού μπορεί να προκληθεί από οποιοδήποτε ερέθισμα μπορεί να προκαλέσει άγχος ή φόβο. Παρουσιάζεται αιφνίδια και κορυφώνεται σε λίγα λεπτά. Κυριαρχούν τα σωματικά συμπτώματα: ταχυκαρδία, δύσπνοια, ζάλη, τάση για έμετο, προκάρδιο άλγος, κ.α και οπωσδήποτε ο φόβος του ατόμου ότι θα πεθάνει ή θα τρελαθεί. Αν και η διάρκεια της δεν ξεπερνά τα λεπτά, ο πάσχων αισθάνεται ότι έχουν περάσει ώρες. Το συνηθέστερο, ειδικά στην πρώτη εκδήλωση, είναι ο πάσχων να αποταθεί στα επείγοντα νοσοκομείου ή σε καρδιολόγο, κτλ. Αφού γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και αποκλεισθεί η σωματική αιτία, γίνεται η διάγνωση της κρίσης πανικού. Πολύ συχνά στο ιστορικό ατόμων που παρουσιάζουν κρίση πανικού για πρώτη φορά θα βρούμε κάποιας μορφής αποχωρισμό ή πρόσφατο αιφνίδιο θάνατο αγαπημένου προσώπου
Πότε το άγχος είναι παθολογικό;
Το άγχος θεωρείται παθολογικό όταν έχει πολύ μεγάλη ένταση και διάρκεια σε σχέση με το ερέθισμα που το προκαλεί, δημιουργεί προβλήματα στον ύπνο, την σκέψη, την συγκέντρωση του ατόμου και διαταράσσει την λειτουργικότητα του
Που συναντάμε παθολογικό άγχος;
Το παθολογικό άγχος μπορεί να είναι, πρακτικά, σύμπτωμα όλων των βασικών ψυχιατρικών διαταραχών (κατάθλιψη, ψυχώσεις). Είναι όμως το βασικό χαρακτηριστικό μιας ιδιαίτερης κατηγορίας διαταραχών που ονομάζονται αγχώδεις διαταραχές. Σε αυτές ανήκουν βασικά οι φοβίες (αγοραφοβία, κλειστοφοβία, κ.α), η διαταραχή πανικού, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή. Οι διαταραχές αυτές είναι αρκετά κοινές. Εμφανίζονται με εξάρσεις και υφέσεις ή με χρόνια μορφή. Προκαλούν από σοβαρή ενόχληση στην ζωή του πάσχοντος, έως σοβαρές διαταραχές στην λειτουργικότητα και την καθημερινότητα του (δεν μπορεί να βγει από το σπίτι, δημιουργούνται προβλήματα στις επαγγελματικές και κοινωνικές του σχέσεις). Ουσιαστικά ο πάσχων από σοβαρή διαταραχή άγχους μπορεί να καταστεί «ανάπηρος»
Θεραπεύονται οι διαταραχές άγχους;
Ναι θεραπεύονται. Η ψυχοθεραπεία είναι η θεραπεία εκλογής. Αν η διαταραχή είναι σοβαρή και ο πάσχων υποφέρει πολύ υπάρχουν και φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν. Χρειάζεται πολύ προσοχή να μην παίρνει κανείς μόνος του φάρμακα, ειδικά της κατηγορίας των βενζοδιαζεπινών (lexotanil, tavor, xanax, κτλ). Τα φάρμακα αυτά χωρίς ιατρική παρακολούθηση, ενώ είναι πολύ καλά, μπορεί σε χρόνια χρήση να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα
Πρέπει να πάω σε ειδικό αν έχω κάποια μορφή έντονου άγχους
Οπωσδήποτε ναι. Αν είναι αγχώδης διαταραχή μπορεί να χειροτερέψει. Μπορεί πίσω από το άγχος να κρύβεται κάτι άλλο. Ο ειδικός θα βοηθήσει και η δημιουργικότητα, η κοινωνικότητα, η ποιότητα ζωής θα αποκατασταθούν
- Αν έχετε κάποια μορφή παθολογικού άγχους αποταθείτε σε ειδικό.
- Δεν είστε αδύναμοι, ούτε τρελοί αν δεν μπορείτε να τα βγάλετε πέρα με το άγχος. Χρειάζεται να σας φροντίσετε.
- Μην παίρνετε μόνοι σας φάρμακα, ούτε επειδή βοήθησαν κάποιον γνωστό.
- Ζητήστε βοήθεια. Δεν είστε μόνοι.